اگر اخیراً با یک کیس جدید روبرو شدهاید که چراغهای LED چشمکزن، شبکههای مخصوص فن و دریچههای آکریلیک در جایجای خود داشته است و هدف دارید همه درونمایه کیس باستانی خویش را خارج کرده و به این کیس جدید منتقل کنید، بهترین راهنمایی که شدنی است را برای مطالعه برگزیدن کردهاید.
فهرست مطالب این نوشته نهان کردن
1. ابزارهای موردنیاز
2. جایگزینی کیس
2.1. جدا کردن منبع تغذیه
2.2. اندکی سخن را باز کنید درایوهای هارد و دیسکهای نوری
2.3. اندکی سخن را باز کنید کارت گرافیک
2.4. باز کردن فنهای کیس
2.5. متمایز کردن مادربورد
3. نصب قطعات در کیس جدید
3.1. نصب مادربورد
3.2. نصب اتصالهای کیس
3.3. نصب فنهای کیس
3.4. نصب کارت گرافیکی
3.5. نصب درایوهای ذخیرهسازی و درایوهای دیسک نوری
3.6. نصب منبع تغذیه
4. بستن کیس و بوت کردن آن
باید آگاهی داشته باشید که این شغل فرایندی زمانبر است، چون ارتقا کیس قدیمی باید تقریباً همه مراحل جمع کردن یک کامپیوتر از صفر را طی کنید و علاوه بر آن دردسر باز کردن کیس کهنه را نیز متحمل شوید. این فرایند زمانبر و خسته کننده است؛ اما معضل چندانی ندارد. با این حال در این نوشته به بحث اندکی سخن را باز کنید و بستن خنککنندههای مایع نپرداختهایم. مراحل پیشه در چنین مواردی بستگی زیادی به گونه استفاده از کامپیوتر دارد و میتواند کاملاً متغیر باشد. اگر رایانه شما یک خنککننده مایع دارد، باید دستورالعملهای ویژه آن را بیابید و یا از کسی که این شغل را قبلاً اتمام داده است کمک بگیرید.
همانند همه مطالب سایر که درباره قطعات درونی رایانه در فرادرس نوشتهایم، در این باره نیز پیشنهاد میکنیم که در حین باز کردن قطعات رایانه، تصاویری از مراحل مختلف جاسازی کنید تا بدانید که کابلها را از کجا مفتوح میکنید و قطعات مختلف در کجاها نصب میشوند.
ابزارهای موردنیاز
همه آنچه برای کار روی یک رایانه مدرن احتیاج دارید، یک پیچ گوشی با سر فیلیپس است. بهتر است از دو پیچگوشتی بهرهگیری کنید، یک پیچگوشتی کبیر برای بسط دادن پیچهای محکم و یگانه کوچکتر برای بسط دادن پیچهای ظریفی که در محلهای دور از دسترس پیمان دارند. اگر در محیطی کار میکنید که مستعد الکتریسیته ساکن است، ممکن است به یک دستبند ضد استاتیک هم احتیاج داشته باشید. چند کاسه یا فنجان نیز برای نگهداری پیچهای مختلفی که از مکانهای متفاوت کامپیوتر باز میکنید، کاملاً سودمند خواهد بود.
در این نوشته از یک رایانه رومیزی برای نشان دادن مراحل پیشه بهرهبرداری شده است. کیس مورد استفاده از نوع کهنه R4 طراحی فراکتال است که یک کیس معمولی ATX با اندازه Mid Tower است. اگر از یک رایانه مخصوص گیمینگ بهرهگیری میکنید، احتمالاً نما آن کاملاً مانند این است؛ مگر این که کیس کوچکی مثلاً یک کیس Mini-ITX داشته باشید. حتی در چنین مواردی نیز گامهای کلی مراحل تعویض کیس کاملاً مانند هستند.
تعویض کیس
بدیهی است که اولین مرحله این است که همه کابلهای دیتا و برق را از کامپیوتر خویش جدا کنید و سپس آن را بر روی یک میز در فضای با نور کافی قرار دهید. بهتر است فضایی که کار میکنید فاقد کفپوش باشد تا از برپایی الکتریسیته ساکن جلوگیری کنید.
نخستین کاری که برای باز کردن قطعات یک کیس باید انجام دهید، این است که امکان دسترسی به این قطعات را داشته باشید. در باره کیسهای ATX این مسئله به معنی باز کردن پنلهای دسترسی جانبی کیس است. در برخی کیسها شاید به جای پنلهای دسترسی جانبی یک پوشش کلی وجود دارد که به طور یکپارچه از شاسی کیس متمایز میشود. این پنلها به وسیله پیچهایی در پشت کیس به آن متصل شدهاند. معمولاً دو یا سه پیچ در هر سمت هستی دارد. این پیچها را باز کرده و کنار بگذارید.
سپس پنلهای دسترسی را به سمت عقب کشیده و از کیس متمایز کنید. آنها را نیز در یک گوشه پیمان دهید.
حال که موانع اصلی دسترسی جدا شدند، به راحتی میتوانید به همه اجزای درونی کیس دسترسی داشته باشید.
اگر کیس هر گونه تکه قابل جداسازی بیرونی همانند پالایه گردوغبار دارد، آنها را نیز از کیس جدا کنید.
پیش متعلق به که اقدام به تفکیک قطعات بکنید، بهتر است از ترتیب کلی این شغل آگاهی داشته باشید. این ترتیب به طور ریزبین به نوع قطعات و لوازمی که دارید پیوستگی دارد؛ ولی ترجیح کلی بر این است که آغاز منبع تغذیه کیس جدا شود، چون تقریباً به کل قطعات داخل کیس متصل است. خارج کردن منبع تغذیه و کابلهای فراوان آن از کیس مایه میشود که باقی کار با سهولت اکثریت اتمام گیرد. در بعضی موارد شدنی است نتوانید منبع تغذیه را بدون خارج کردن اجزای سایر همانند خنککننده سیپییو جدا کنید. در این چهره اشکالی وجود ندارد و میتوانید به هر ترتیبی که راحتتر هستید عمل کنید.
جدا کردن منبع تغذیه
جهت متمایز کردن منبع تغذیه باید نخست آن را از قطعاتی که پیوست یافتهاند متمایز کنید. بر روی رایانهای که در این نوشته به عنوان مثال به پیشه گرفتهایم، این قطعات شامل موارد ذیل هستند:
مادربورد (ریل اصلی 24 پین)
مادربورد (ریل پردازنده 8 پین، البته شدنی است بزرگتر یا کوچکتر باشد)
کارت گرافیک (8 پین- شدنی است کیس شما متفاوت باشد)
هارددیسک یا SSD (کابلهای برق ساتا)
درایو دیویدی (کابل برق ساتا)
فنهای کیس (بسته به کیس متفاوت است)
انجام این کارها و در ضمن ادامه مراحل (به جز متمایز کردن مادربورد) در حالتی که کیس به طور عمودی پیمان گرفته راحتتر است.
اگر یک منبع تغذیه ماژولار دارید که امکان جدا کردن کابلها از هر دو سو، یعنی هم از سمت تکه و هم از سمت منبع تغذیه میسر است، در این صورت جدا کردن کابلها از سمت منبع تغذیه کار راحتتری به حساب میآید. توجه داشته باشید که رایانههای رومیزی پیشساخته، از منبع تغذیه ماژولار بهرهگیری نمیکنند.
اینک منبع تغذیه باید کاملاً تمیز باشد. اگر از گونه ماژولار نیست باید همه کابلها را طوری از راه کناره بزنید که بتوانید آن را برای جدا کردن از کیس آماده کنید.
در این مرحله به پشت کیس بروید. چند پیچ میبینید که منبع تغذیه را به پشت فریم کیس متصل ساختهاند. در برخی گونه ها کیسها این پیچها شدنی است به دسته فوقانی کیس متصل شده باشند. پیچها را باز کرده و کناری بگذارید.
زمانی که پیچهای نگهدارنده منبع تغذیه را باز کردید، از کیس خلاص میشود و میتوانید به راحتی آن را از کیس جدا کنید.
آن را کناره گذاشته و به سراغ قطعه بعدی میرویم.
باز کردن درایوهای هارد و دیسکهای نوری
در طراحیهای قدیمیتر کیسها، درایوهای هارد، SSD و دیسکهای نوری فقط به کمک پیچ به فریم کیس اتصال مییافتند. در کیسهای جدید و پیشرفتهتر از قابها یا محافظهایی بدین منظور استفاده میشود که درایوهای مختلف، داخل آنها پیمان گرفته و به آنها بسته میشوند. درایو هارد و SSD در این کامپیوتر با همین شیوه به کیس متصل شدهاند. اما درایو دیویدی به طور مستقیم به فریم پیچ شده است. آغاز درایو هارد را باز میکنیم.
هر دو کابل برق و داده را از درایوها جدا میکنیم و قاب نگهبان را به خارج از فریم میکشیم.
اینک نوبت به درایو دیویدی واصله است. کابل ساتا را متمایز میکنیم. نظر به اینکه خود درایو به فریم پیچ شده است، برای بیرون کشیدن آن باید پیچها را از هر دو طرفش باز کنیم.
زمانی که کابل داده، کابل برق و پیچهای نگهدارنده باز شدند، میتوان درایو را از سمت جلوی کیس بیرون کشید. شدنی است لازم باشد نخست کمی از عقب به سمت جلو هل بدهید؛ ولی در پیوستگی باید از سمت جلو آن را خارج بکشید، چون در سمت عقب فضای کافی برای این شغل وجود ندارد.
درایوها را نیز ساحل میگذاریم. اگر درایوها به قابها پیچ شده باشند، آنها را از قاب خود متمایز کنید لغایت برای نصب روی کیس جدید آماده شوند.
به سراغ قطعه بعدی میرویم.
باز کردن کارت گرافیک
بدیهی است که اگر کارت گرافیک مجزایی ندارید، این بخش از نوشته کارکردی برای شما نخواهد داشت. نظر به اینکه ما روی کامپیوتر خودمان یک چنین قطعهای نیز داریم، آن را از مادربورد متمایز میکنیم تا مراحل نهایی اندکی سخن را باز کنید رایانه آسانتر شوند.
نخست کابل برق را که از منبع تغذیه آمده است؛ اگر تاکنون مفتوح نکرده باشید، مفتوح کنید. سپس پیچ نگهدارنده جیپییو که در پشت کیس بسته شده است را باز کنید. این پیچ احتمالاً از نوع thumbscrew است. اگر کارت شما پهنا دو برابر دارد، باید دو پیچ را از پشت کیس باز کنید.
اینک گیره پلاستیکی انتهای اسلات کارت PCI اکسپرس را که کارت گرافیک به آن وصل شده است، به طرف بیرون تنگنا دهید. صدای کلیک مانندی میشنوید که اثر میدهد گیره آزاد شده و میتوانید کارت را بردارید.
زمانی که پیچهای نگهدارنده را مفتوح کردید و گیره پلاستیکی را به سمت زیر خفقان دادید کارت رها شده و میتوانید آن را از شکاف مربوطه بردارید. بدین ترتیب کارت باید به آسانی از مادربورد جدا شود.
کارت گرافیک را کناری بگذارید و به سراغ تکه بعدی بروید. اگر قطعات دیگری نیز هستند که روی شکافهای PCI اکسپرس پیمان دارند، مثلا کارت وایفای یا کارت صورتی مجزا دارید، آنها را نیز میتوانید به همین ترتیب مفتوح کنید.
باز کردن فنهای کیس
فنهای متصل به کیس جهت تأمین هوای خنک و گسیل داشتن هوای گرم به بیرون از کیس نصب شدهاند. آنها را قبل از بیرون کردن مادربورد و اجزای سایر باقی باقیمانده باید باز کنید. خوشبختانه این کار احد از سادهترین کارها است. همچنین چنانچه کیس جدید بر روی خود فنهایی دارد، لزومی به متمایز کردن فنها از کیس کهن هستی ندارد.
در آغاز اگر فنهای کیس به جای منبع تغذیه، به پورتهای روی مادربورد وصل شده باشند؛ باید آنها را از مادربورد متمایز کنید. اتصالهای 3 یا 4 پین آنها چیزی مانند تصویر ذیل هستند:
اینک به خارج کیس میرویم و پیچهای نگهدارنده فنها را از کیس مفتوح میکنیم. اثناء باز کردن پیچ فرجام باید مطمئن شوید که فن را با دست خویش در سمت سایر گرفتهاید لغایت فن سقوط نکند و آفت نبیند.
این مراحل را برای کل فنهای کیس سپریدن دهید. اگر فنهای کیس شما برای جدا کردن براکتهایی دارند، میتوانید آنها را به سادگی متمایز کنید.
جدا کردن مادربورد
سعی خواهیم کرد سیپییو، RAM و خنککننده سیپییو روی مادربورد باقی بمانند؛ زیرا آن قدر سبک هستند که به راحتی به اتفاق با آن از کیس خارج میشوند و بدین ترتیب دردسر متمایز کردن و نصب مجدد آن را مختصر میکنید. اگر خنککننده سیپییو از نوع بزرگ یا مایع است، ممکن است لازم باشد آن را بیرون بیاورید الی بتوانید بعضی از پیچهای نگهدارنده مادربورد را مفتوح کنید.
ابتدا کیس را به پهلو بخوابانید الی مادربورد به سمت بالا پیمان بگیرد. سپس هر گونه کابلی که به مادربورد وصل شده است را مفتوح کنید. در این سررسید شدنی است کابلهای کنترل، صوت و کابلهای یواسبی به طور سر راست از کیس به مادربورد وصل باشند.
مواظب پینهای ورودی/خروجی گوشه انتهایی راست مادربورد باشید. این پینها کمی پیچیده هستند و باید با ترتیب خاصی به دکمه پاور کیس، نشانگر هارددیسک و نشانگر عملکرد پاور وصل شوند. اگر نمیخواهید مدتهای مدیدی به آنها خیره شده و یا به پیگیری آنها در راهنمای مادربورد بگردید، بهتر است پیش از متمایز کردن هر نوع کابلی از ترتیب آنها یک عکس بگیرید تا بتوانید در اثناء انتقال همه چیز به کیس جدید راحتتر آنها را مجدداً متصل کنید.
اینک پیچهایی را که مادربورد را به شاسی کیس متصل کردهاند، مفتوح کنید. ممکن است یافتن این پیچها پیشه دشواری باشد، به خصوص اگر پیچها به رنگ سیاه و بر روی مدار چاپی سیاه رنگ همانند تصویر پایین باشند. به طور کلی معمولاً چهار پیچ در گوشههای مادربورد پیمان دارند و دو یا چهار پیچ نیز در بخشهای میان مادربورد واقع میشوند.
زمانی که کل پیچهای مادربورد را مفتوح کردید، آن را با سنجیدگی بگیرید و به سمت جلو بکشید الی از صفحه پشتی کیس آزاد شود. سپس آن را از تو کیس بیرون کرده و در گوشهای قرار دهید. اگر مادربورد به آسانی از کیس بیرون نمیشود، بدین معنی است که هنوز یک پیچ را باز نکردهاید.
در مرحله نهایی باید صفحه ورودی و خروجی پشت کیس را به آرامی تو کیس هل بدهید و از آنجا بیرون کنید.
اینک باید کل قطعات کیس کهن آزاد شده باشند و حاضر نصب آنها در کیس جدید باشید. در این راهنما ما همه قطعات را مجدداً روی کیس اصلی میبندیم که فرقی با بستن قطعات روی یک کیس جدید ندارد. یگانه از انگیزه ها این پیشه این است که کیس جدیدی در دسترس نبوده است؛ ولی نکته مهمتر این است که وقتی بعد از پنج سنه گردوخاک یک کیس کهنه را میتکانید و همه قطعات را به دقت تمیز میکنید، کیس قدیمی شما در عمل چیزی از یک کیس جدید نخواهد داشت.
نصب قطعات در کیس جدید
هنگام شغل با کیس جدید اساساً همه رویههای فوق را به طور عکس اجرا میکنیم. به راستی کوشش خواهیم کرد همه قطعاتی که مفتوح کردهایم را سر جای خویش ببندیم و این بار به جای بیرون آوردن آنها را تو کیس قرار میدهیم. پیش درآمد هر دو پنل دسترسی کیس جدید را باز میکنیم.
نصب مادربورد
اگر قبلاً واشرهای مادربورد را روی کیس نصب نکردهاید، در این مرحله باید آنها را روی کیس جدید ببندید. این واشرها باعث میشوند که بتوانید مادربورد را پیچ کنید و وانگهی آن را از پیوستگی الکتریکی با فلز شاسی کیس دور نگه میدارند. پروا داشته باشید که برخی کیسها موقعیتهای مختلفی برای استفاده از این واشرها دارند؛ ولی شما باید از آنهایی بهرهگیری کنید که با سوراخهای مادربورد هماهنگ باشند.
اینک میتوانید صفحه ورودی/خروجی پشت کیس را ببندید. این همان صفحهای است که از کیس پیشین باز کردهایم. فقط بس است رسیدگی کنید که آن را در جهت صحیحی قرار دادهاید و پورتهای پشت کیس به سمت مادربورد هستند، سپس آن را از تو به سمت پشت کیس پیمان دهید و پیچهایش را ببندید. ممکن است کیس جدید چنین صفحهای را از قبل داشته باشد. در این چهره باید آن را مفتوح کرده و صفحه جدید را که با پورتهای روی مادربورد همخوانی دارد نصب کنید.
مادربورد را بر روی واشرها پیمان دهید و سوراخهای آن را منسجم کنید. همزمان باید پورتهای پشت مادربورد را با سوراخهای مربوطه روی صفحه ورودی/ خروجی کیس تنظیم کنید. در سررسید اتمام این پیشه باید صبور باشید و مطمئن شوید که به کل پورتهای پشت رایانه دسترسی دارید.
اینک میتوانید مادربورد را بر روی همان سوراخهایی که واشرها را قرار دادهاید، به کیس پیچ کنید. در موعد بستن پیچهای مادربورد مواظب باشید که آنها را زیاد سفت نکنید، چون ممکن است مایه ترک خوردن بورد شوند.
نصب اتصالهای کیس
در این مرحله همه اتصالهای کیس به مادربورد را مجدداً برپا میکنیم. در کیسهای امروزین این پیوست به صورت کابلهایی برای کلید روشن/خاموش، کلید ریست، نشانگر برق، و چراغ نشانگر هارد درایو هستند. برای پیوست این کابلها میتوانید به راهنمای مادربورد مراجعه کنید و یا از عکسی که در مرحله اندکی سخن را باز کنید کیس تعبيه کردهاید کمک بگیرید لغایت کابلها را به شیوه صحیحی به مادربورد وصل کنید.
ممکن است کیس شما یک کابل صوتی HD و کابلهای یواسبی 3.0 نیز داشته باشد و همچنین این بردباری هست که کابلهای یواسبی نیز به مادربورد وصل باشند. این موارد معمولاً روی مدار چاپی مادربورد به طور واضح مشخص شدهاند.
زمانی که مشغول مسیریابی کابلها هستید در این مرحله یا در هر مرحله دیگری در طی پیشه سعی کنید لغایت کران امکان کابلها آزاد کمتری داشته باشید. پشت کیس محیط نکوداشتن است الی مازاد کابلها را آنجا نهان کنید؛ مگر این که این توده کابلها آن قدر کلفت شوند که امکان بستن پنل پشتی کیس را فراهم نسازند.
نصب فنهای کیس
ممکن است بر روی کیس جدیدتان فنهایی از قبل نصب شده باشد. در این چهره کابل این فنها را به محلهای پیوندیدن 3 یا 4 پین روی مادربورد وصل کنید. روی این محلهای اتصال معمولاً کلمه Fan با واژه ها مشابه دیده میشود. در غیر این چهره فنهایی که از کیس قبلی باز کردهاید را بر روی کیس جدید نصب کنید. بدین هدف بس است آنها را به سادگی از طرف خارج کیس به آن پیچ کنید.
آن طرف فن که حائز محفظهای برای نگهداری پرههای پلاستیکی است، سمت خروجی است و هوا از این سمت از کیس خارج میشود. فنهای جذبی (که قطعه پلاستیکی به سمت تو است) معمولاً در سمت جلوی کیس نصب میشوند و فنهای دفعی معمولاً در سمت عقب، بالا یا پایین کیس پیمان میگیرند. در تصویر پایین این دو گونه فن گوناگون را میتوانید ببینید.
اگر فنهای شما مستقیماً به مادربورد وصل شدهاند، میتوانید در این مرحله آنها را متصل کنید. اگر فنها به کیس وصل میشوند و کنترلر آنبورد دارند نیز میتوانید آنها را به مادربورد وصل کنید.
نصب کارت گرافیکی
اگر کارت گرافیکی مجزا ندارید میتوانید مشابه تقسیم پیش این مرحله را رد کنید. اما اگر میخواهید روی کیس جدید یک کارت گرافیکی نصب کنید، ابتدا باید گیرههای اسلات PCI Express که میخواهید کاربرد کنید را مفتوح کنید. به طور معمولی شکافی که به پردازنده نزدیکتر باشد، بهتر است.
سپس کارت را درون شکاف پیمان دهید و سپس با خپگی انگشت روی لبه کارت کوشش کنید آن را داخل شکاف قرار دهید. این کار را با طرفی که به پشت کیس نزدیکتر است ابتدا کنید. اطمینان حاصل کنید که بخش پشتی کارت با صفحه پشتی کیس همراستا است و میتوانید نمایشگر را به آن متصل کنید.
کارت را به شیوه محکمی به سمت پایین تنگنا بدهید، زمانی که دیدید گیرههای پلاستیکی دو سر شکاف جمع شدند بدانید که مسیر را صحیح آمدهاید. گیرهها را به سمت شکاف خپگی دهید الی این که بر روی کارت قفل شوند. توجه داشته باشید که بعضی مادربوردها ممکن است گونه ها متفاوتی از گیرهها را داشته باشند. بعضی شکافها طوری طراحی شدهاند که وقتی کارت را درون شکاف پیمان میدهید، با کمی از کنارهها به طور اتوماتیک قفل میشوند.
اینک میتوانید پیچها را ببندید الی کارت را به طور همیشگی در جای خود محکم کنید.
نصب درایوهای ذخیرهسازی و درایوهای دیسک نوری
در این مورد نیز فرایند پیشه عکس مراحل بسط دادن خواهد بود. درایوها را در محلهای مربوطه قرار دهید و یا به طور سر راست به کیس پیچ کنید و یا به قالبهای مربوطه متصل کنید. در چهره نیاز به قاب باید از قابهایی که همراه کیس جدید ارائه شده است، بهرهگیری نمایید و نه قابهایی که از کیس قبلی باز کردهاید.